Hipoterapia

Hipoterapia stanowi „proces usprawniania psychoruchowego dzieci, młodzieży i dorosłych z różnymi schorzeniami i zaburzeniami rozwojowymi”.
Najczęściej wykorzystywanym w terapii elementem jazdy konnej jest trójwymiarowy ruch chodu konia, dający jeźdźcowi wrażenie chodu ludzkiego. Poruszający się stępem koń przenosi impulsy ruchowe na miednicę, a następnie na tułów, barki i głowę siedzącego na nim dziecka. Opadanie grzbietu konia w momencie wysunięcia w tył tylnej kończyny i wysklepianie grzbietu w czasie podsuwania jej pod tułów powoduje ruchy jeźdźca góra—dół. Podparcie na lewej (lub prawej) bocznej parze nóg (w czasie przenoszenia drugiej pary) wywołuje naprzemienne opadanie niepodpartej strony ciała konia, co powoduje ruchy boczne jeźdźca z charakterystycznym dla cho¬du ludzkiego obniżaniem się raz jednej, raz drugiej strony miednicy. Naprzemienne wysuwanie nóg konia jest źródłem mchów rotacyjnych miednicy jeźdźca, również obecnych podczas chodu człowieka. Podobnie jak w czasie prawidłowego chodu, po¬suwający się do przodu koń powoduje, że na dziecko działa siła nośna, a przy skrętach także sita odśrodkowa i dośrodkowa. Takie warunki biomechaniczne pozwalają na trening tułowia w sytuacji typowej dla chodu z odciążeniem stawów biodrowych i nóg (odciążenie stóp jest bardzo istotne dla dzieci z przetrwałym odruchem podparcia).

Podczas hipoterapii mamy ogromne możliwości stopniowania i różnicowania bodźców równoważnych. Samo utrzymanie się na koniu wymaga odnajdywania, traconej z każdym jego krokiem, równowagi. Zmiany kierunku jazd, zatrzymanie się, ruszanie, przyspieszanie i zwalnianie tempa jazdy to dodatkowe bodźce wykorzystywane podczas zajęć. Zachowanie równowagi podczas jazdy jest możliwe, je¬śli we wszystkich fazach ruchu środek ciężkości jeźdźca pokrywa się ze środkiem ciężkości konia. Czasami dla zwiększenia efektu terapeutycznego można umieścić dziecko przed lub za środkiem ciężkości konia lub zmienić warunki oddziaływania poszczególnych sił przez posadzenie dziecka tyłem do kierunku jazdy.

Pośród zajęć z hipoterapii wymienia się etap wstępny, którego celem jest oswojenie dziecka z koniem, oraz zajęcia usprawniające na koniu. Terapeuta w czasie jazdy konnej spełnia rolę asekurującą, zapewniając bezpieczeństwo. W czasie jazdy idzie on zawsze po słabszej stronie dziecka, podtrzymuje je, kontroluje jego postawę i wykonuje z nim ćwiczenia. Zasadniczą zaletą hipoterapii jest to, że dzieci wykonują w jej trakcie takie ćwiczenia, które w innych warunkach sprawiają im duże trudności.

    Do terapeutycznych efektów wywoływanych ruchem konia należą:

  • normalizacja napięcia mięśni wywołana łagodnym, rytmicznym kołysaniem podczas chodu konia oraz ciepłem jego ciała,
  • hamowanie odruchów patologicznych przez odpowiednie ułożenie lub posadzenie dziecka na koniu,
  • kształtowanie reakcji równoważnych — konieczność utrzymania się na ruchomym podłożu,
  • wyzwalanie reakcji podparcia — opieranie rąk na grzbiecie konia,
  • przygotowanie do chodzenia dzięki charakterystycznym, trójpłaszczyznowym ruchom konia przenoszonym na tułów dziecka,
  • działanie na kilka zmysłów jednocześnie: dotyk, słuch, wzrok.